Bugün Hadımköy olarak anılan bölgeyi ifade eden ve esası “Hâdim” olan kelimenin sözlük anlamı nedir?

Günümüzün halk Türkçesinde bazı kesimler tarafından “hadım” olarak telaffuz edilen kelimenin esası “hâdim”dir.

hâdim kelimesinin manasını kavramak için öncelikle Türk Dil Kurumu Sözlüğüne bakalım;

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde hâdim kelimesi iki manada yer almış;

Birinci mana; “hizmet eden”

İkinci mana ise; “kısırlaştırılmış erkek”

Türk Dil Kurumu Sözlüğü böyle dese de kelimenin tarihi kullanım alanlarına baktığımızda “hizmet eden” “hizmetkar” manası çıkıyor karşımıza. Örneğin tarihimize baktığımızda

“HÂDİMÜ’l-HAREMEYN”

Deyimi deyimini görüyoruz.

Bu deyim özellikle I. Selim’den itibaren Osmanlı padişahlarının resmî unvanlarından birini ifade etmekte.

İslâmiyet’in iki mukaddes şehri olan ve bu sebeple Haremeyn diye anılan Mekke ve Medine’nin hizmetkârı anlamındaki bu unvanı ilk kullanan hükümdar, Eyyûbî hânedanının kurucusu Selâhaddîn-i Eyyûbî’dir. 

Osmanlılar’ın Suriye ve Mısır’ı ele geçirmesinden sonra hâdimü’l-Haremeyn unvanı Yavuz Sultan Selim Han Hazretlerinden itibaren Osmanlı padişahları için kullanılmaya başlanmıştır.

Sultan Selim Han Hazretleri bu unvanı, bir rivayete göre 1517 Ridâniye zaferinin ardından Kahire’ye girdikten sonra burada kılınan cuma namazı sırasında almıştır. Hutbede kendisinden “hâkimü’l-Haremeyn” diye bahseden hatibe, hâdimü’l-Haremeyn demesi için müdahale eden Sultan Selim Han Hazretleri, bu şekilde anılınca göz yaşlarını tutamamış, namazdan sonra hatibe ihsan ve iltifatlarda bulunmuştur.

Bu hususta başkaca rivayetler de vardır.

Hâdimü’l-Haremeyn unvanı resmî yazışmalarda kullanılır, sikkelere darbedilir ve hutbelerde söylenirdi. Bu unvana sahip olmanın başlıca mesuliyeti Mekke ve Medine’yi himaye etmekti.

Mekke ve Medine’nin Osmanlı idaresinden ayrılmasından sonra da “halife” unvanı ile birlikte hâdimü’l-Haremeyn unvanının kullanılmasına devam edilmiştir.

Hülasa böylesine derin bir manası olan “hâdim” kelimesi tarihi misyonumuzu ifade etmesi bakımından çok büyük önem arzetmektedir ve kelimenin, kendisini bu misyondan uzaklaştıracak şekilde “hadım” olarak telaffuz edilmesi büyük bir ayıptır. Dolayısı ile öncelikle Türk Dil Kurumu Sözlüğünün düzeltilmesi gerekmektedir.
Konuyu anlatan video aşağıdadır;